Açıklamasız Ödemeler Nafakaya Sayılır mı Yargıtay'dan Net Mesaj Hayır
❝Açıklamasız Ödemeler Nafakaya Sayılır mı? Yargıtay'dan Net Mesaj: Hayır❞
Somut Olayın Arka Planı: Haricen Yapılan Ödemeler ve İcra Takibi
Boşanmış eşler arasında en sık yaşanan ihtilaflardan biri, nafaka ödemelerine ilişkin anlaşmazlıklardır. Taraflardan biri bazen doğrudan eski eşinin banka hesabına para gönderdiğinde, bu ödemelerin nafakaya mahsup edilip edilemeyeceği tartışma konusu olur. Somut olayda da benzer bir durum yaşanmış, davacı eski eş, icra takibine konu edilen nafaka borcunun bir kısmını banka aracılığıyla doğrudan eski eşinin hesabına gönderdiğini belirtmiş ve bu ödemeler dolayısıyla borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
Ancak gönderilen tutarlarda, hangi aya veya hangi nafaka alacağına ait olduğu yönünde hiçbir açıklama yer almamaktadır. Dahası, ödemelerin bir kısmı üçüncü kişiler aracılığıyla yapılmıştır. İşte bu noktada hukuki değerlendirme devreye girmektedir.
Yargıtay Ne Diyor?
Yargıtay’ın konuyla ilgili içtihatları oldukça net:
- Yargıtay 2. HD 2022/5396 E. - 2022/6165 K.
“Açıklamasız yapılan ödemeler, nafaka borcuna mahsup edilemez. Baba çocuğun okul taksidini ödemiş olsa bile, bu ödemeler nafaka borcunu ortadan kaldırmaz.”
- Yargıtay HGK 2020/3-133 E. - 2022/658 K.
“Borç, ancak kararlaştırıldığı şekilde yerine getirilirse sona erer. Açıklama içermeyen veya üçüncü kişilere yapılan ödemeler, nafaka borcunun ifası sayılmaz.”
Bu kararlar, yardım niteliğindeki harici ödemelerin, nafaka borcunu ortadan kaldırmayacağını ve açıklama içermeyen transferlerin sadece “ahlaki ödevin ifası” olarak değerlendirilip hukuken bağlayıcı bir ödeme sayılmayacağını net şekilde ortaya koymaktadır.
Davaya Dair Kritik Noktalar
-
Davacının icraya konu edilen borç için harici ödeme yaptığını iddia ettiği dekontlarda, "ek nafaka ödemesi" gibi muğlak ifadeler yer almakta.
-
Bu ödemeler icra dosyasına değil, doğrudan hesaba yapılmıştır.
-
Bir kısmı başka şahıslar (örneğin H. Ş.) aracılığıyla yapılmış ve açıklama kısmında nafaka ile ilgili hiçbir bağlantı bulunmamaktadır.
-
Dahası, davacı başka bir dosyada (Adana ... Aile Mahkemesi 2024/..... E.) “okul masrafı yardımı yaptığını” açıkça beyan etmiştir.
-
Bu beyan, mahkeme içi ikrar niteliği taşıdığı için HMK m.188 ve HUMK m.236 uyarınca kesin delil sayılmaktadır.
Hukuki Değerlendirme ve Sonuç
Haricen yapılan ödemeler, ancak şu şartlarda nafakaya mahsup edilebilir:
-
İcra dosyasına yapılmış olmalı,
-
Açıkça nafaka ödemesi olduğu belirtilmeli,
-
Hangi aya veya nafaka türüne ait olduğu net olmalı,
-
Alacaklının bu ödemeyi nafaka borcuna sayacağına dair kabulü bulunmalı.
Bu şartları taşımayan açıklamasız ödemeler, borçtan düşülemez. Aksi takdirde bu tür keyfi ve kayıt dışı ödemeler yargının denetimini imkânsız kılar. Nitekim, TBK m.78/2 gereği ahlaki bir ödevin ifası niteliğinde olan harcamalar geri istenemez ve nafakaya sayılmaz.
Hukuki Tavsiye: Ödemelerinizi Belgelendirin ve Açıklamayı Net Yazın
Vatandaşlarımızın bu tür mağduriyetler yaşamamaları için önerimiz şudur:
-
Her nafaka ödemesini icra dosyası üzerinden yapın.
-
Eğer elden ya da doğrudan hesap transferi yapılacaksa, dekont açıklamasına “2024 Temmuz Ayı Nafaka Ödemesi” gibi net ifadeler yazın.
-
Açıklama yapmadan gönderdiğiniz her para, ileride size borç olarak geri dönebilir.
Son Söz: “Açıklamasız Ödeme, Nafaka Borcunu Sonlandırmaz!”
Hukukun temel ilkesi olan ispat yükü, nafaka gibi duygusal olduğu kadar teknik olan konularda da netlik ister. Gönül rahatlığıyla çocuklarınıza destek olmak istiyorsanız; hem hakkınızı hem vicdanınızı koruyacak yegâne yol: her adımı usulüne uygun belgelemek ve açıklamayı ihmal etmemektir.