Emekli Aylığı Alan Kişilerin Hizmet Tespiti Davalarında Nelere Dikkat Edilmeli
Emekli Aylığı Alan Kişilerin Hizmet Tespiti Davalarında Nelere Dikkat Edilmeli?
Yayın Tarihi: 23.07.2025
Kategori: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku
Konunun Özeti
Sosyal güvenlik hukuku uygulamasında sıklıkla karşımıza çıkan meselelerden biri de emekli aylığı alan kişilerin sigortasız olarak çalıştırılması ve bu çalışmaların hizmet tespiti yoluyla SGK’ya bildirilmek istenmesidir. Ancak burada hayati öneme sahip bir ayrım vardır:
Emekli kişi yaşlılık aylığı kesilerek mi çalışmıştır, yoksa sosyal güvenlik destek primi ödenerek mi?
Bu fark, yalnızca teknik bir ayrıntı değil; davayı doğrudan kazanmak ya da açılmamış sayılmak arasında fark yaratabilecek niteliktedir.
Mahkemeler Neden Açıklama Talep Eder?
Mahkemeler, davacının çalışmasını hangi sosyal güvenlik rejimi altında yaptığını anlamak için, genellikle bir muhtıra ile iki haftalık süre verir. Bu sürede açıklama yapılmazsa, HMK m. 115/2 gereği dava açılmamış sayılır.
İşte bu noktada davacının çalışma şekli ve statüsüne ilişkin tercihini net olarak ortaya koyması gerekmektedir. Aksi halde mahkeme yargılamaya devam edemez, davayı usulden sona erdirebilir.
İstinaf Mahkemesinden Rehber Niteliğinde Karar
Adana BAM 12. Hukuk Dairesi tarafından verilen ve kesin nitelik taşıyan 2025/1463 sayılı kararda şu değerlendirme yapılmıştır:
“Davacının 15.11.2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı aldığı, buna rağmen 04.03.2015 – 31.03.2019 tarihleri arasında fiilen çalıştığı, dolayısıyla bu dönemde sosyal güvenlik destek primine tabi şekilde çalıştığı anlaşılmaktadır.
Davacının bu dönemdeki çalışması, 506 sayılı Kanun’un 63/B maddesi kapsamında sosyal güvenlik destek primli bir çalışma olup, yaşlılık aylığı kesilmeksizin gerçekleştirilmiştir.”
Mahkeme ayrıca şu vurguyu da yapmıştır:
“Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmanın tespiti istenebileceğinden, emekli kişinin bu dönemdeki çalışmasını yargılamaya elverişli şekilde açıklığa kavuşturması gerekir.”
Uygulamada Ne Yapılmalı?
Eğer emekliyseniz ve bir işyerinde çalıştıysanız, bu çalışmanın tespiti için dava açmadan önce şu sorulara cevap vermeniz gerekir:
-
Yaşlılık aylığınız çalışmaya başladığınızda kesildi mi, devam mı etti?
-
İşyeri size sosyal güvenlik destek primi yatırdı mı?
-
Bu çalışmanız sürekli ve kesintisiz miydi, yoksa dönemsel miydi?
Bu sorulara yanıtlarınız sizi şu iki yoldan birine götürür:
-
63/A kapsamında çalıştıysanız, yaşlılık aylığınız kesilmiş olmalı ve tüm sigorta kollarına tabi çalışmışsınızdır.
-
63/B kapsamında çalıştıysanız, yaşlılık aylığınız devam etmiş olmalı ve işvereniniz SGDP yatırmış olmalıdır.
Her iki durumda da Mahkemeye açık ve net şekilde hangi rejime tabi çalıştığınızı beyan etmelisiniz. Aksi halde dava açılmamış sayılabilir.
Emsal Karar Kutusu
- Adana BAM 12. HD., 25.06.2025, 2023/119 E. – 2025/1463 K.
“Davacının sosyal güvenlik destek primine tabi çalıştığı dönemdeki hizmetleri kamu düzenine ilişkin olup, bu çalışmaların tespiti mümkündür. Aksi kabul, sosyal güvenlik hakkının vazgeçilmezliği ilkesine aykırı olur.”
- Yargıtay 10. HD., 14.02.2022, 2021/9545 E. – 2022/1832 K.
“Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmanın, sigortalılık statüsüne etkisi bulunduğundan, hizmet tespitine konu edilebilir. Yaşlılık aylığı devam ederken çalışmak, hak kaybına neden olmamalıdır.”
Sonuç ve Öneri
Emekli olup çalıştığınız dönemin SGK’ya bildirilmediğini düşünüyorsanız ve hizmet tespiti davası açmak istiyorsanız, çalışma türünüzü açık şekilde ifade edin ve gerekiyorsa bir uzman avukata başvurun. Bu sayede hem muhtıralara karşı doğru beyanı verir hem de davanızı usulden kaybetme riskinden kurtarırsınız.