Eşin Tasarruf Yetkisinin Sınırlandırılması ve İhtiyati Tedbir Kararı
Ailenin Ekonomik Geleceği Tehlikedeyse Ne Yapmalı?
TMK m.199 Kapsamında Eşin Tasarruf Yetkisinin Sınırlandırılması ve İhtiyati Tedbir Kararı
Evlilik birliği, sadece duygusal bir ortaklık değil; aynı zamanda ekonomik bir ortaklıktır. Ancak bazı durumlarda, eşlerden biri aile bütçesini tehlikeye atacak şekilde tasarruflarda bulunabilir: taşınmazları yok pahasına satmak, borçlarını ev halkına yüklemek ya da bağımlılık kaynaklı savurgan harcamalar yapmak gibi.
İşte tam da bu gibi durumlarda Türk Medeni Kanunu’nun 199. maddesi, ailenin ekonomik bütünlüğünü korumak adına devreye girer.
TMK m.199 Ne Diyor?
Kanun, eşlerden birinin malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisinin mahkeme kararıyla sınırlandırılabileceğini düzenler. Evliliğin menfaatlerinin tehlikeye girmesi hâlinde, bir eşin taşınmazlarını ya da diğer malvarlıklarını ancak diğer eşin açık rızasıyla devredebilmesi mümkündür.
Emsal Yargıtay Kararlarıyla Uygulama
Yargıtay 15. HD, 2020/15483 E., 2021/19859 K.
“Eşlerden biri, aile geçimi için gerekli taşınmazı satmak istediğinde, diğer eşin rızası yoksa bu durum mahkemeye taşınabilir. Hakim, satışın ancak rıza ile yapılabileceğine karar verebilir.”
- Bu karar, evlilik birliği devam ederken bile aile konutu veya geçim kaynağı niteliğindeki malların devrinde diğer eşin korunabileceğini ortaya koyuyor.
Yargıtay 17. HD, 2021/12494 E., 2022/14051 K.
“Eşlerden birinin borçları, diğer eşin malvarlığını da riske atıyorsa; hakim, talep üzerine borçlu eşin tasarruf yetkisini sınırlandırabilir.”
- Eşin bireysel borçları ailenin ortak refahını tehdit ediyorsa, müdahale hakkı doğuyor.
Yargıtay 13. HD, 2022/1123 E., 2023/1567 K.
“Kumar, alkol gibi zararlı alışkanlıklar nedeniyle aile bütçesinin israf edilmesi hâlinde, diğer eşin başvurusu üzerine hakim, bu alanlara dair tasarruf yetkisini kısıtlayabilir.”
- Burada TMK m.199’un yalnızca mali değil, aynı zamanda sosyal huzur ve aile refahını da korumayı amaçladığı görülüyor.
Yargıtay 2. HD, 2018/18360 E., 2018/21655 K.
“Davalı eşin kumar alışkanlığının aile bütçesini olumsuz etkilediği tespit edilmiş ve tasarruf yetkisi sınırlandırılmıştır.”
- Hakimler, zararlı alışkanlıkların yol açtığı ekonomik çöküşlere karşı doğrudan önlem alma yetkisine sahiptir.
Yargıtay 15. HD, 2017/1245 E., 2017/20516 K.
“Davalı eşin ortak konutu rıza almadan satmaya çalışması üzerine, mahkeme tasarruf yetkisini kısıtlamıştır.”
- Eşlerden biri, aile konutunu tek başına elden çıkarmaya kalktığında, hukuk ailenin lehine devreye giriyor.
Hangi Durumlarda Bu Hak Kullanılabilir?
-
Eşin taşınmazları değerinin çok altında devretmesi
-
Ortak konutun rıza dışı satışa sunulması
-
Borç, haciz, kumar, bağımlılık gibi risklerle aile bütçesinin yok edilmesi
-
Yaşlılık, hastalık veya zihinsel yetersizlik nedeniyle irade dışı işlemler yapılması
Mahkemeden Neler Talep Edilebilir?
-
Tasarruf Yetkisinin Sınırlandırılması: Belirli malvarlıklarında diğer eşin rızası şartı aranır.
-
Tapu Kütüğüne Şerh: Bu sınırlama tapu siciline işlenir.
-
İhtiyati Tedbir: Dava sonuçlanana kadar malların satılması, devredilmesi, ipotek edilmesi gibi işlemler durdurulur.
-
Sağlık Kurulu Raporu: Davalının akıl sağlığı sorgulanabilir.
Hangi Deliller Kullanılır?
-
Nüfus ve tapu kayıtları
-
Banka hareketleri
-
Önceki mahkeme kararları
-
Tanık ifadeleri
-
Sağlık raporları
-
Noter satış belgeleri
-
Vergi kayıtları
Sonuç: Ailenizin Ekonomik Kalesini Koruyun
Eşinizin yaptığı maddi işlemler sizi ve çocuklarınızı riske atıyorsa, haklarınızı aramaktan çekinmeyin. TMK m.199 sadece boşanma davalarında değil, evlilik devam ederken de güçlü bir koruma sağlar.
Ekonomik güvenliğinizi ve aile refahınızı korumak için profesyonel destek alın. Avukatınız aracılığıyla, zamanında ve etkili bir dava süreci başlatabilirsiniz.
Bu içerik, Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatları ışığında bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Her olay özelinde hukuki danışmanlık alınması önerilir.