Yargıtaydan tartışmalı bir karar Rıza varsa bloke var
Bankaların Emekli Maaşına Bloke Koyması Mümkün mü?
Yargıtay’dan tartışmalı bir karar: Rıza varsa bloke var!
Tarih: 17 Temmuz 2025
Anahtar Kavramlar: Emekli maaşı, bloke, tüketici kredisi, rıza, hapis hakkı, takas, mahsup, Yargıtay kararı
Karar Özeti:
"Tüketici kredisi nedeniyle verilen hapis, takas, mahsup ve benzeri onay ve rıza talimatları nedeniyle bankanın emekli maaşına doğrudan bloke koyması mümkündür."
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME
Emekli maaşları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında “haczedilemeyen gelir” statüsündedir. Aynı şekilde İcra ve İflas Kanunu’nun 83. maddesi de sosyal güvenlik ödemelerine dokunulamayacağını düzenler. Ancak bu koruma mutlak değildir.
Yargıtay içtihadı, özellikle tüketici kredilerinde sıkça rastlanan “önceden verilmiş muvafakat” durumlarını istisna olarak görmektedir. Yani:
Eğer tüketici, bankadan kredi alırken imzaladığı sözleşmede emekli maaşına yönelik takas, mahsup, rehin, hapis veya otomatik tahsilat izni verdiyse, bu durumda banka emekli maaşına bloke koyabilir.
Sözleşmelerdeki “Gizli” Onaylar
-
Tüketicilerin çoğu bu maddeleri okumadan kredi sözleşmesine imza atmaktadır.
-
Rıza beyanları genellikle “küçük puntolarla” yazılır.
-
İtiraz edilmediği sürece geçerli sayılır ve bankaya bloke yetkisi doğurur.
Hukuki Tartışmalar Sürüyor:
-
Anayasa Mahkemesi, bu tür muvafakatlerin “gerçek irade beyanı” olup olmadığını sorgulamakta; mülkiyet hakkı ve sosyal güvenlik hakkının zedelendiğini belirtmektedir.
-
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve bazı Daireler, borçlunun açık iradesi varsa bankanın müdahalesinin hukuka uygun olduğunu savunmaktadır.
-
Uygulamada çelişkiler devam etmektedir.
VATANDAŞLAR İÇİN UYARILAR
Kredi çekerken imza attığınız belgeleri mutlaka okuyun!
Eğer belgelerde, “emekli maaşınızdan tahsilat yapılabileceğine” dair açık rıza verdiyseniz, banka maaşınızı otomatik olarak kesebilir.
Maaşınıza bloke konulduysa:
-
İlk iş olarak imzaladığınız sözleşmeleri kontrol edin.
-
Eğer açık rıza yoksa, mahkemeye başvurarak blokeyi kaldırtabilirsiniz.
-
Rıza varsa bile, bazı durumlarda rıza geçersiz sayılabilir (örneğin: tüketicinin bilgilendirilmemesi, dengesiz şartlar, haksız sözleşme hükümleri vb.).
SONUÇ
Bu karar, hem hukukçular hem vatandaşlar için bir alarm zili niteliğindedir. Emekli maaşları dokunulmaz değildir – en azından rıza verilmişse!
Avukatlar için tavsiye:
Dava öncesi mutlaka kredi sözleşmelerini ve rıza metinlerini inceleyin. Hapis hakkı, takas-mahsup yetkisi içeren hükümleri irdeleyin.
Vatandaşlar için tavsiye:
Bankaya borcunuz varsa ve emekli maaşınıza bloke konduysa, önce neye imza attığınızı hatırlayın, sonra bir uzmana danışın.
Emsal Kararlar
-
Yargıtay 13. HD, 2021/4567 E., 2021/9081 K.
-
Yargıtay HGK, 2019/754 K.
-
AYM 2022/15185 B.No. – Mülkiyet Hakkının İhlali
-
TBB Görüşü 2024-47: Sosyal güvenlik geliri ile sözleşmesel rıza dengesi